Jarenlang werd het communistische Rusland in het Westen bekritiseerd voor zijn centralistische aanpak en verstikkende staatsbemoeienis. Eén van de veelgehoorde verwijten was de manier waarop de staat het boerenleven volledig dicteerde. Boeren in de Sovjet-Unie hadden weinig tot geen zeggenschap over hun eigen land. De staat bepaalde wat ze moesten verbouwen, wanneer ze dat moesten doen en hoe de productie moest worden verdeeld. Deze vorm van extreme staatscontrole werd gezien als een gevaar voor persoonlijke vrijheid en economische autonomie.
Nu, decennia later, lijkt de situatie echter verrassend omgekeerd. Terwijl we toen met de vinger naar het communistische systeem wezen, zien we vandaag de dag dat veel Europese boeren zich geconfronteerd zien met een nieuwe vorm van staatscontrole. Ditmaal echter niet vanuit Moskou, maar vanuit Brussel. De Europese Unie heeft een complex systeem van regels en voorschriften ontwikkeld, waarvan velen gericht zijn op de landbouwsector. Wat ooit begon als een manier om de voedselzekerheid te waarborgen, is uitgegroeid tot een bureaucratisch doolhof waar veel boeren moeite mee hebben om zich doorheen te slaan.
Neem bijvoorbeeld de recente regel dat boeren voor 1 oktober hun oogst van het land moeten halen. Het klinkt wellicht eenvoudig, maar voor veel boeren betekent dit een enorme uitdaging. Landbouw is afhankelijk van factoren die moeilijk te beheersen zijn, zoals het weer. Een natte zomer of een koud voorjaar kan de oogst vertragen, en in sommige gevallen is het fysiek onmogelijk om vóór de vastgestelde datum te oogsten. Toch dreigen er boetes en sancties wanneer boeren zich niet aan deze strikte deadlines houden.
De ironie is dat velen van ons in het verleden kritiek hadden op het feit dat de Russische staat het leven van boeren tot in detail reguleerde. Maar wat nu gebeurt in Europa, lijkt in sommige opzichten nog strikter. De Europese Unie voert beleid in naam van duurzaamheid, milieubescherming en voedselveiligheid, maar dit gaat vaak ten koste van de individuele autonomie van boeren. Veel boeren voelen zich gevangen tussen Europese regels en de grillen van de natuur, zonder voldoende ruimte om zelfstandig beslissingen te nemen over hun eigen land en gewassen.
Natuurlijk zijn er verschillen tussen de Sovjet-staat en de Europese Unie. De regels van Brussel komen voort uit een democratisch proces waarin lidstaten mee kunnen beslissen. Toch voelen veel boeren deze regels als even verstikkend als die in het communistische systeem. Ze krijgen het gevoel dat er over hen wordt beslist, in plaats van met hen.
Deze situatie roept belangrijke vragen op over de rol van de overheid in de landbouw. Waar ligt de balans tussen noodzakelijke regelgeving voor het algemeen belang en de vrijheid van boeren om hun eigen keuzes te maken? Het lijkt erop dat de Europese Unie op dit moment die balans uit het oog heeft verloren. Het streven naar uniformiteit en controle heeft de unieke omstandigheden van individuele boeren geminimaliseerd.
Terwijl we reflecteren op de fouten van het communistische Rusland, moeten we ons afvragen of we in Europa niet dezelfde weg zijn ingeslagen, zij het in een andere vorm. Het is belangrijk om de lessen uit het verleden mee te nemen, en een systeem te ontwikkelen waarin boeren de ruimte krijgen om te doen wat ze altijd al hebben gedaan: op hun land werken, voor hun gemeenschap zorgen en beslissingen nemen die passen bij de unieke omstandigheden van hun bedrijf en omgeving.
Laten we hopen dat er meer flexibiliteit en gezond verstand wordt toegepast in het Europese landbouwbeleid, voordat we onze boeren volledig vastketenen aan de regels van Brussel, net zoals we ooit de boeren in Rusland zagen worstelen onder de staatscontrole van het communisme.